Klassiek

Napels in de 17e eeuw. De hoofdstad van de muziek. De stad waar de opera is ontstaan en de commedia dell’arte. Zijn conservatoria streven ernaar het allerbeste talent af te leveren, musici, componisten maar ook de castraten die niet zelden heel beroemd zullen worden. Het Italiaanse ensemble l’Arpeggiata duikt vanavond in dit Napels van het seicento, voelt het schitterende vocale repertoire dat er ontstond aan de tand. En zo breekt er in de Golf van Napels een oorlogje uit tussen kleine en grote vissen; de oorzaak: een onbetrouwbare sardellasaus waarin ze verwerkt zijn. Bij het kribje van het kindje Jezus zingen herders ‘ninne nanne’ slaapliedjes; en in de straten van Napels zijn er virtuoze, vlammende dansen te bewonderen terwijl in de paleizen de castrati hun virtuoze aria’s ten gehore brengen.

‘Natuurlijk, mijn symfonie heeft een verhaal, maar dat kan ik niet in woorden uitdrukken’, antwoordde Tsjaikovski gevraagd naar de inhoud van zijn Vierde Symfonie. Toch heeft deze hartstochtelijke symfonie alles te maken met zijn leven. Het dreigende noodlot in de openingsfanfare, die strijkersmelodie vol van onrust en verlangen, het terugkerend licht in het speelse getokkel van het scherzo. Het jaar 1877 kende grote hoogten en diepe dalen voor de getroebleerde componist. Op dit concert in samenwerking met het Storioni Festival, kan het Storioni Trio zelf natuurlijk niet ontbreken. En wat is er dan mooier dan het fameuze Tripelconcert van Beethoven. Drie solisten en een symfonieorkest, dat wordt een feest van kamermuziekachtige intimiteit en symfonische schittering.

‘De perfecte balans tussen barokke transparantie en romantische vervoering,’ schreef La Place de l’Opéra. En de Volkskrant: ‘Geweldige vaart en uitbundigheid.’ Mooie besprekingen dus krijgt het Groot Omroepkoor. Het zingt een zeer divers programma. ‘Half monnik, half kwajongen,’ noemde de Fransman Francis Poulenc zich. 

Ta-ta-ta-taa… klopt het noodlot op de deur in Beethovens Vijfde. Het zijn misschien wel de allerbekendste noten uit de hele muziekgeschiedenis. Ze werden verwerkt in disco-hits en aan boord van de Voyager de ruimte ingeschoten als menselijke groet aan buitenaardse intelligentie. In de Tweede Wereldoorlog symboliseerde dit noodlotsritme (morsecode kort, kort, kort, lang) de V van victorie.

Duik nog een laatste keer in de magie van het Storioni Festival 2024 tijdens het adembenemende slotconcert! We hebben een onvergetelijke reis gemaakt langs kamermuziekparels, bijzondere locaties in de stad en culinaire hoogstandjes, en nu bereiken we de grand finale. Het slotconcert opent met Beethovens speelse opus 44, waarin de jonge Ludwig ons uitdaagd met steeds virtuozere variaties op een heel simpel thema. Daarna betreden we het terrein van de bijna vergeten componist Rabl met zijn opus 1, een boeiende ontdekking ons aangereikt door Sharon Kam.

Pynarello waagt zich dit project aan de zesde van Tsjaikovski, volgens de componist zelf zijn beste werk. Er hangt echter een geheimzinnige sfeer om deze laatste symfonie van Tsjaikovski, aangezien de componist negen dagen na het dirigeren van de première in 1893 overleed. Er gaan theorieën rond over cholera, zelfmoord, zijn verborgen homoseksualiteit, maar niets rondom zijn dood is ooit bewezen. Deze geheimzinnige geschiedenis is het beginpunt voor Pynarello’s ontdekkingsreis door symfonie Pathétique.

Een muzikaal gesprek tussen de jongste Nederlandse Muziekprijs-laureaat ooit en de koningin van de barokviool: dat belooft synergie ten top! De blokfluit en de viool vinden elkaar hier in een estafettespel op barokke noten en tijdloze volksmelodieën. Van Bach en Telemann tot de deuntjes uit John Playfords handboek The English Dancing Master: ernst en luim gaan in dit dansante programma op meesterlijke wijze hand in hand.

Het kleinste orkest ter wereld, wordt ‘ie genoemd. De gitaar! Want wat een verscheidenheid aan klanken weet dit bescheiden instrument voort te brengen. Aan elke sfeer verleent het wel een stem. Vandaag beginnen we met muziek uit Spanje, een land dat als geen ander de gitaar heeft gevormd. Geest, passie, weemoedige melodieën bij monde van Albeniz en Rodrigo, bekend van het beroemde Concierto d’Aranjuez. Dan steken we over naar Italië. De gitaar brengt het Italiaanse ‘belcanto’ (letterlijk: mooi zingen) optimaal over. 

In deze masterclass gaat de wereldberoemde Engelse barokvioliste Rachel Podger een tipje van de sluier oplichten en wie weet een paar van haar geheimen aan de studenten en de toehoorders prijsgeven over de kunst van het bespelen van de barokviool. Ga er maar voor zitten, want een goeie masterclass is waanzinnig boeiend en ook voor het publiek een fikse concentratie-inspanning. We maken later bekend welke jonge violisten gaan deelnemen en welk repertoire ze onder handen gaan nemen.

‘Did you ever make anything happen? Anything you couldn’t explain? You’re a wizard, Harry…’ Wie deze woorden hoort, ziet meteen de beelden van de fantastische Harry Potter films voor zich. Een spierwitte steenuil fladdert geruisloos door de nachthemel, een duizelingwekkende duikvlucht op een bezemsteel… Maar pas als je ook nog die beroemde melodie van John Williams hoort, ben je opeens ín de betoverde wereld van Zweinstein. Die zacht klingelende klokjes, dat aanzwellende strijkorkest, die geheimzinnige sfeer.

Zullen we samen in het diepe duiken? Philzuid opent dit seizoen op een wel heel bijzondere manier. Droom jij er ook altijd al stiekem van om tijdens een concert tussen de musici op het podium te zitten? En zo de mooiste symfonische muziek van binnenuit te beleven? Dat kan bij deze Philsurround-concerten.

Zullen we samen in het diepe duiken? Philzuid opent dit seizoen op een wel heel bijzondere manier. Droom jij er ook altijd al stiekem van om tijdens een concert tussen de musici op het podium te zitten? En zo de mooiste symfonische muziek van binnenuit te beleven? Dat kan bij deze Philsurround-concerten.

‘Alle Menschen werden Brüder’, alle mensen worden broeders, zingt het koor in de uitbundige finale van Beethovens Negende symfonie. In dit magistrale meesterwerk schetste Ludwig van Beethoven zijn toekomstvisioen van liefde en broederschap. Een grootse muzikale ode aan de vreugde met 150 uitvoerenden op het podium. En daarvoor trok hij werkelijk alles uit de kast.

‘Het meeste geraffineerde ensemble van allemaal. À capella fans: dit móet je horen!’ zei Record Review van BBC Radio 3 over VOCES8. Drie vrouwen en vijf mannen in de spotlight op het verder lege podium, ademloos luisteren in de Hertog Jan Zaal. De Britse zangers van Voces8 zingen puur en zonder begeleiding en worden wel omschreven als de Rolls-Royce onder de à capella ensembles. ‘Ultieme beheersing, glasheldere klank en strakke samenzang’ noemde de Volkskrant het.

‘Rijen fans bij zijn solistenkamer, een van de beste pianisten op aarde’. De recensent van het Parool kwam superlatieven tekort na Krystian Zimmermans concert in het Concertgebouw in 2023. ‘… één grote liefdesverklaring aan de muziek, zijn instrument, alles,’ schreef ze, volledig in de ban van ‘verinnerlijkte expressie, gevolgd door een slot waarvan je nauwelijks bijkwam’.  Nu is het jouw kans om Krystian Zimmerman, een van de beste pianisten op aarde, te zien schitteren in ónze Hertog Jan Zaal. En aangezien hij onafscheidelijk is met zijn vleugel en hiermee de wereld over rondreist, zal hij ook dit optreden op zijn eigen vleugel spelen.

Dromen van Spanje. Dromen van Spaanse muziek. Even niet hier zijn… ‘Bâtir un chateau en Espagne’ is Frans voor ‘een luchtkasteel bouwen’. De Katona Twins helpen u erbij. Het illustere Hongaarse gitaar-duo komt al jaren naar Eindhoven. Een feest dat altijd bij je blijft. Nu nemen ze een violist mee: de Belgische Noé Inui. De interactie van twee gitaren en viool in Sarasates razend virtuoze fantasie over thema’s uit Bizets opera Carmen, belooft een waar spektakel te worden.

Ietwat ongerust was Alpesh Chauhan wel, de avond dat zijn ouders kwamen luisteren toen hij Bruckner dirigeerde. Ze hadden de klassieke muziek nog maar net ontdekt. Zouden zij de majestueuze structuren van zijn lievelingscomponist kunnen waarderen? Maar na afloop stapte zijn vader enthousiast zijn kleedkamer binnen en vergeleek de symfonie met een rit op de Oriënt-Express.

Wat hebben bevlogen klimaat wetenschapper Joyeeta Gupta en violiste Lonneke van Straalen gemeen? Kijken met een frisse blik, de boel flink opschudden en nieuwe vormen creëren. De uit India afkomstige Joyeeta Gupta is professor aan de Universiteit van Amsterdam en bij IHE-Delft Institute for Water Education en winnaar van de prestigieuze Spinozaprijs (de ‘Nederlandse Nobel’). Rechtvaardigheid is haar grote drijfveer. Nadat ze als twintiger in India de Union Carbide giframp in Bhopal meemaakte en de impact zag van grote multinationals op ontwikkelingslanden, stortte zij zich op milieu en ontwikkelingsvraagstukken.

Drie uitzonderlijke artiesten: de Argentijnse pianist Nelson Goerner, de Chinese violist Ning Feng en de Franse cellist Edgar Moreau. Over Goerner schreef The Guardian: ‘De klank was verrukkelijk als altijd […], verrassend mooi’. Terwijl The Strad ‘het expressieve bereik’ van Moreau ‘imponerend’ noemde, ‘met een voortreffelijk gevoel voor nuance.’ Ning Feng is in Eindhoven zeker geen onbekende; deze winnaar van het Paganiniconcours maakte hier zelfs een aantal cd-opnames. Rachmaninovs grandioze Pianotrio élégiaque was een hommage aan Tsjaikovski.

‘Te westers, te smeuïg, te sentimenteel’ oordeelden Tsjaikovski’s nationalistische collega’s in 1866 over diens Eerste symfonie. Tegenwoordig is Tsjaikovski, misschien juist daardoor, de meest geliefde Russische componist. Zijn Eerste symfonie ‘Winterdromen’ is al typisch Tsjaikovski: weemoedig, hartstochtelijk en boordevol meeslepende melodieën. Op zijn beurt was Tsjaikovski vol lof over zijn oudere, collega Borodin. ‘Ik wil in het bijzonder In de steppen van Centraal Azië aanbevelen, het is heel mooi’, schreef hij in 1886.

‘Onverwachte dingen maken een concert speciaal, liefst bereid ik me zo voor, dat het onvoorspelbare kan gebeuren’, zei Vilde Frang, die het vermogen ‘geïnspireerd te raken’ ziet als haar grootste talent. Vanavond laat de Noorse stervioliste zich inspireren door het zelden gespeelde, maar o zo mooie Vioolconcert van Edward Elgar. Een hartstochtelijk meesterwerk vol mysterie en meeslepende melodieën. ‘Met haar buitengewoon fraaie toon, gloeiend van de laagste snaren tot aan de hoogste topnoten, leek zij de bron van Elgars inspiratie te eren’, schreef The Guardian enthousiast over haar uitvoering.

Er is om 19:30 uur een gratis inleiding, mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van Muziekgebouw Eindhoven.