Mantelzorg Verlicht in Muziekgebouw Eindhoven

Wat Mantelzorg en Muziekgebouw Eindhoven met elkaar te maken hebben? Meer dan je op het eerste oog zou denken!

Op 10 november is de Landelijke Dag van de Mantelzorg. Op deze dag worden mantelzorgers in het hele land in het zonnetje gezet. In Nederland zijn meer dan 5 miljoen mantelzorgers actief en zij verdienen waardering voor alle zorg die zij geven. Wanneer ben je eigenlijk mantelzorger en hoe kun je ondersteuning krijgen? Om hierachter te komen gingen wij in gesprek met Loes van de Laar van Steunpunt Mantelzorg Verlicht, het steunpunt voor mantelzorgers binnen gemeente Eindhoven.

Loes: Het steunpunt is 25 jaar geleden ontstaan vanuit de gedachte dat mantelzorgers ondersteuning nodig hebben om hun belangrijke taak vol te kunnen houden. Met de komst van de WMO2015 (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), zijn gemeenten ook verplicht om deze ondersteuning te bieden.
Elke gemeente heeft een eigen steunpunt en ik werk sinds anderhalf jaar bij het steunpunt in Eindhoven.

En wat doe je daar precies?

Samen met mijn collega’s bieden we individuele- en groepsondersteuning voor mantelzorgers. Daarnaast heeft elke collega een eigen aandachtsgebied. Dat zijn NAH (niet aangeboren hersenletsel), werkende mantelzorgers, jonge mantelzorgers, mantelzorgers met een migratieachtergrond en ex- mantelzorgers. Er komen steeds meer vragen binnen over specifieke ondersteuningsgebieden. Zo gaan we ons komend jaar meer richten op respijtzorg en ouders die zorgen voor een zorgintensief kind. Zelf richt ik me op het mantelzorgcompliment en mantelzorgers die een zorgvrager met dementie verzorgen.

We werken op maat: iedere mantelzorgsituatie is weer anders. We hebben veel individuele gesprekken en bieden emotionele steun, beantwoorden vragen en als er behoefte is geven we advies. Daarnaast kijken we of de mantelzorgsituatie in balans is, wat de mantelzorgers nodig hebben en waar we ze mee kunnen ondersteunen. Niet zozeer dat we echt dingen overnemen, maar we geven goed inzicht in de zorgsituatie en verwijzen door naar organisaties die verder zouden kunnen helpen. Wanneer een mantelzorger overbelast is geven we praktische ondersteuning bij het regelen van de zorg.

Komt het veel voor, dat mantelzorgers overbelast raken?

Ja, dat komt vaak voor. Gelukkig gaat het vaak goed, maar omdat mantelzorg je plotseling kan overkomen en je zorg met veel liefde geeft, ligt overbelasting op de loer. De mantelzorgers staan nergens geregistreerd als mantelzorger, waardoor er veel mantelzorgers niet op onze radar staan. Daarnaast beseffen mensen vaak niet dat ze mantelzorger zijn, je doet het ten slotte uit liefde.

Omdat het in sommige gevallen zo geleidelijk gaat, herkennen mensen zichzelf niet altijd als mantelzorger. Dan is overbelasting extra gevaarlijk, juist omdat het er zo insluipt. En omdat mensen heel snel over hun eigen grens gaan - zeker als het gaat over familie of partners.

Wanneer is iemand eigenlijk een mantelzorger?

We spreken van een mantelzorger wanneer iemand langdurig en/of intensief zorgt voor iemand uit de omgeving. De gebruikelijke zorg ( wassen, schoonmaken, boodschappen in het eigen huishouden ) valt niet onder mantelzorg. Want als je alleen woont moet je dit ook doen.

Wanneer je deze huishoudelijke zorg geeft aan iemand buiten jouw thuissituatie, spreken we over een mantelzorger. Je hebt er dan een extra huishouden bij. Mantelzorger wordt je niet door een opleiding te doen, het overkomt je gewoon. Iedereen doet het uit liefde en het is vaak familiegerelateerd.

"Muziek doet ontspannen"

Wat kun je doen om de druk van een mantelzorger te verlichten?

Nou, de moeilijkste vraag, is de vraag om hulp. Mantelzorgers vinden het lastig om hulp voor zichzelf te vragen. De omgeving kan hierbij wel helpen. Je kunt bijvoorbeeld praktische dingen aanbieden als een keertje boodschappen doen, maar vaak verlicht een luisterend oor al enorm. Mantelzorgers voelen zich vaak bezwaard om erover te beginnen. Het blijft voor de omgeving vaak ook lastig: moet ik ernaar vragen, of juist niet? Maar dat kan op zich ook al een goede vraag zijn: “Wil je erover praten?”

Naast gesprekken en handvatten, biedt Mantelzorg Verlicht ook ondersteuningsgroepen op verschillende gebieden, workshops en activiteiten. Een van die activiteiten zijn de lunchpauzeconcerten bij Muziekgebouw Eindhoven.

Wat leuk, hoe zijn jullie bij ons terechtgekomen?

Jessica (Projectleider Inclusie & Duurzaamheid) heeft contact met ons gezocht om te kijken of er een samenwerking kon bestaan. Muziek doet ontspannen, het doet iets met je emoties en met een concertbezoek ben je er écht even tussenuit. Dat sluit goed aan bij de verlichting die we mantelzorgers willen bieden. Eens per maand kunnen mantelzorgers samen met een introducé zich aanmelden voor een lunchpauzeconcert.

Het is echt bedoeld voor mantelzorgers zelf, zodat zij even de deur uit kunnen. Ze hoeven ook niet met hun zorgvrager te gaan: je kunt ook alleen komen of een vriend meenemen.

En, wat zijn de eerste reacties?

Mensen vinden het echt erg mooi en heel fijn. Je ziet het ook aan het aantal aanmeldingen: er is veel animo en waardering voor de concerten. Muziek spreekt aan, onderzoek laat zien dat klassieke muziek een ontspannende en helende werking kan hebben. Dat is erg mooi en mantelzorgers genieten ervan.

Dit interview is naar aanleiding van de Dag van de Mantelzorger op 10 november. Wat gaat er die dag allemaal gebeuren?

Dit jaar bestaat het steunpunt 25 jaar en dit willen we graag met zoveel mogelijk Eindhovense mantelzorgers vieren. Wij nodigen alle mantelzorgers uit voor een heerlijk ontspannen etentje op vrijdagavond 10 november. Vanaf 17.00 uur ben je welkom en om 17.30 zal het programma starten. Rond 20.30 uur loopt de avond ten einde. Voor jonge mantelzorgers (tot 25 jaar) wordt op 18 november een High Tea in het PSV Stadion georganiseerd en bezoeken we het PSV-museum.